Wiele osób pracuje w zawodach, które niosą za sobą duże obciążenia. W takiej sytuacji, po spełnieniu określonych kryteriów, możliwe jest ubieganie się o tzw. emeryturę pomostową, czyli wcześniejszą emeryturę. Prawo do skorzystania z tej opcji jest regulowane listą zawodów, które upoważniają do takiego działania. Czy zastanawiałeś się kiedy możesz zdecydować się na wcześniejszą emeryturę i czy Twój zawód pozwala na to?
Pojęcie wcześniejszej emerytury, czyli emerytury pomostowej, nie jest dla wszystkich jasne. Kiedy nowe przepisy dotyczące wieku emerytalnego weszły w życie 1 października 2017 roku, kobiety urodzone po 31 grudnia 1948 roku uzyskały prawo do przejścia na emeryturę w wieku 60 lat, a mężczyźni – w wieku 65 lat. Niemniej jednak, istnieje też opcja wcześniejszego przejścia na emeryturę dla osób pracujących w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Co dokładnie oznacza „praca w szczególnych warunkach” albo „praca o szczególnym charakterze”? Te terminy są zdefiniowane w rozporządzeniu Rady Ministrów dotyczącym wieku emerytalnego i wzrostu emerytur i rent inwalidzkich. Wymieniono tam konkretne rodzaje pracy, które są wykonywane w szczególnych warunkach, takie jak prace, które mogą stanowić duże obciążenie dla zdrowia pracowników.
Według Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, praca w szczególnych warunkach wiąże się z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą przyczynić się do trwałego uszczerbku na zdrowiu. Dotyczy to zawodów takich jak rybałci morscy, górnicy czy hutnicy. Z kolei praca o szczególnym charakterze wymaga wyjątkowej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej, jak na przykład kontroler ruchu lotniczego czy maszynista pojazdów trakcyjnych.
Warto też wspomnieć, że niektóre zawody są szczególnie niebezpieczne, jak np. prace na wysokościach. Pracodawca musi wtedy zapewnić środki ochrony zgodnie z przepisami BHP. Taki rodzaj pracy nie uprawnia jednak do emerytury pomostowej.
Aby Twój zawód uprawniał Cię do wcześniejszej emerytury, musi on występować w rejestrze prac potencjalnie szkodliwych dla zdrowia. Są to prace, które niosą za sobą ryzyko utraty zdrowia, np. z powodu pyłów, ekstremalnych temperatur, podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, dużego obciążenia statycznego lub codziennego stresu.
Prawo do wcześniejszej emerytury przysługuje m.in. reprezentantom branży górniczej, energetycznej, hutniczo-metalowej, chemicznej, budowlanej i materiałów budowlanych, leśniczej i drzewnej, papierniczej, przemysłu lekkiego oraz transportu i łączności. Również pracownicy gospodarki komunalnej, rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego, przemysłu poligraficznego oraz służby zdrowia i opieki społecznej mają takie prawo.
Niemniej jednak, nie każde stanowisko pracy w uciążliwych lub szkodliwych warunkach daje prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę. Pełna lista zawodów uprawniających do otrzymania emerytury pomostowej jest dostępna w Ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.